Opstellingen van het Verlangen
Het wat en waarom van opstellingen
Wat is een opstelling?
Soms merk je als mens dat steeds dezelfde situaties je leven uit balans brengen of je belemmeren. Waarom gebeurt dat keer op keer? En hoe kom je dan weer voluit tot leven? Een opstelling kan helpen om het onzichtbare zichtbaar en hanteerbaar wordt.
Een persoonlijk vraagstuk kun je bovendien als erg groot of overweldigend ervaren. Dankzij een opstelling creëren we voldoende ruimte om alle aspecten van de situatie los van elkaar te zien en te doorvoelen. Zo kun je onderzoeken hoe jij je wilt verhouden tot het vraagstuk en waar jouw plek is in het geheel.
Een opstelling biedt de mogelijkheid om voorbij rationaliteit te verbinden met de gevoelswereld en de onderstroom van ons menselijk gedrag. Er kan zomaar ruimte ontstaan voor een nieuwe kijk op de situatie. Of er kan een innerlijke beweging tot acceptatie en bevrijding op gang komen. Doordat je hierbij een lichamelijke ervaring opdoet kunnen de nieuwe inzichten beter doorvoeld en geïntegreerd worden.
Wat voor vragen of verlangens kun je opstellen?
In principe kun je heel veel opstellen zolang het maar echt jouw vraagstuk is.
Vragen kunnen raken aan: wie ben ik en wat wil ik in het leven? Moeite om jezelf te uiten. Relatieprobelemen met ouder(s), partner of kind. Verbinden met je lichaam. Stress en overspanningsklachten. Gezondheidsvraagstukken. Onzekerheid of een laag zelfbeeld.
Voorbeelden van verlangens zijn: Ik wil me vrij voelen; ik wil doen wat goed voelt; beter mijn grenzen aangeven; ik wil rust; verbinden met mijn levensenergie; ik wil meer ruimte ervaren.
Voorwaarde voor de opstelling is dat het gaat over jezelf en jouw leven en dat het thema zich laat voelen. Als een vraag met name vanuit het hoofd komt onderzoeken we samen de doorvoelde essentie die hieronder ligt.
Wanneer en waarom een (familie)opstelling ?
Een (familie)opstelling is een ervaringsgerichte methode om zichtbaar en voelbaar te maken wat er in jouw leven speelt. Het is dus echt iets wat je moet ervaren om het te begrijpen, maar enige uitleg vooraf kan behulpzaam zijn.
In een opstelling kun je als vraagsteller een vraag of een verlangen inbrengen over een thema dat jou geraakt. Dit is vaak een kwestie waar je (steeds weer) tegen aanloopt of mee worstelt. Het kan ook zijn dat je juist iets wilt verwelkomen en ervaren in jouw leven. Een vraag of verlangen kan spelen rond relaties, werk, geld, liefde, zingeving en keuzes maken. In een opstelling kijken we naar het geheel, naar hoe jij en jouw thema onderdeel zijn van een systeem. De opstelling laat op een concrete manier verborgen dynamieken en patronen zien. Het maakt de onderstroom zichtbaar.
We beginnen aan de opstelling met een kort gesprek om samen te bepalen wat de essentie is van jouw vraagstuk. Als dit nog niet helemaal helder is dan onderzoeken we dit. Daarna brengen we het vraagstuk in beeld door ‘representanten’ op te stellen in de ruimte. Door het vraagstuk fysiek en ruimtelijk vorm te geven openen we een veld van zelfonderzoek.
In dit veld ontstaan interacties tussen de verschillende opgestelde elementen (personen, emoties, e.d.) die we kunnen bevragen. De positionering in de ruimte kan als krachtig ervaren worden. Zo ontdek je hoe de verschillende elementen die met jouw vraag of verlangen verbonden zijn zich tot elkaar verhouden. Er is ruimte voor wat zichtbaar, voelbaar en geuit mag worden. Door vragen te stellen aan de representanten kun je contact maken met aspecten die buitengesloten of weggedrukt zijn geweest. Daarnaast zal de begeleider vragen stellen, suggesties doen of duiding geven.
Een opstelling is niet vervangend maar altijd aanvullend op gangbare medische en/of psychologische hulpverlening. Het is een ander soortige benadering die erg waardevol en behulpzaam kan zijn. Een opstelling heeft voornamelijk de potentie om intern persoonlijke voorwaarden te scheppen op grond waarvan zelfhelende krachten zich zo goed mogelijk kunnen ontvouwen.
1-op-1 Opstellingen
Het voordeel van 1-op-1 sessies is dat we met meer tijd en privacy naar jouw thema kunnen kijken. Bij een 1-op-1 sessie maken we gebruik van dezelfde principes als bij opstellingen in een groep. Het verschil is dat we als representanten voorwerpen (‘ankers’) gebruiken in plaats van mensen.
Op de tafel of vloer ankeren we een bepaald element van jouw vraagstuk. De voorwerpen zijn dus in deze werkvorm de representanten. Op de afbeelding hiernaast zie je voorbeelden van materialen die gebruikt worden om bij een 1-op-1 opstelling. De viltjes of Playmobil gebruik ik als tafelankers. Daarnaast gebruik ik placemats of stukken papier als vloerankers.
Met tafelankers kunnen we vooral overzicht krijgen van wat er speelt. Ze bieden houvast in het gesprek en zorgen ervoor dat we concreter naar de elementen van het vraagstuk kunnen kijken. Het uitleggen op tafel en er naar kijken alleen al biedt regelmatig interessante of verrassende invalshoeken. Tegelijkertijd is het een hulpmiddel om samen tot de kern van je vraagstuk te komen
Een vloeranker is een middel om het aspect ruimte te gebruiken en de lichamelijke kennis en signalen te laten spreken. Je legt de verschillende aspecten van je thema letterlijk op de vloer. Daar kun je vervolgens op gaan staan. Zo kunnen we lijfelijk voelen en zichtbaar maken hoe de elementen van je vraag zich tot elkaar verhouden.Vloerankers bieden dus, net als in een groepsopstelling, de mogelijkheid om verschillende aspecten los van elkaar te doorvoelen. Juist doordat grote thema’s vaak overweldigend en verwarrend zijn kan het uit elkaar halen van verschillende elementen duidelijkheid geven.
Locatie: Cordium Nijmegen (loopafstand van station Nijmegen)
Hoe ben je representant?
Aan de hand van representanten creëren we in een opstelling een ruimtelijk beeld van een persoonlijk vraagstuk. Als je representant bent vertegenwoordig je een bepaald element in de opstelling van de ander. Dit element kan bijvoorbeeld een persoon, verlangen of emotie zijn. De vraagsteller kan andere deelnemers uitnodigen om een element te representeren, maar een deelnemer mag hier altijd nee op zeggen.
Wanneer je de representantenrol accepteert zul je vanzelf innerlijk geleid worden om een bepaalde plek in de ruimte in te nemen. Daarnaast leert de ervaring dat de representant gevoelens gaat ervaren die horen bij wat gerepresenteerd wordt. Dat dit zo werkt heeft de ervaring geleerd, hoe het precies werkt is nog onduidelijk.
Er is geen ervaring of voorkennis nodig om te representeren. Het is ook zeker géén acteren. Je hoeft dus niet te gokken of je in te beelden hoe je zou moeten reageren of handelen. Je zult merken dat je vanzelf geleid wordt. Als jij je openstelt dan komt vanzelf informatie tot jou als representant. Dit is een ervaring die zich moeilijk met woorden laat duiden. Kom langs en ondervind hoe bijzonder dit is!
